|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pedasa / Pedason |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kent |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Muğla |
|
İlçe:
|
Yatağan |
|
Köy:
|
Eskihisar |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Arkaik |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Muğla İli; Yatağan İlçesi'nin 6 km batısında; Eskihisar Köyü sınırları içinde yer alan Stratonikeia Antik Kenti'ne yaklaşık 3-4 km mesafede tespit edilen kalıntıların Pedasa olduğu öne sürülmektedir [Varinlioğlu 1993:215]. Bean ve Radt ise Pedasa ya da Pidasa Antik Kenti'nin Grion Dağı'nın doğu kenarında; Cert Osman Kale'de olduğu görüşündedir (bak. Pidasa) [Bean 1976:682]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: Herodotos; Halikarnassos yakınlarında Pedasa; Padasis ya da Pedasonlular'ın yaşadığından bahsetmektedir. Aynı şekilde Strabon da Halikarnassos yakınlarında Pedasa diye bir kent olduğunu; buna ilaveten Stratonikeia civarında da Pedason adlı küçük bir yerleşmenin bulunduğunu belirtmiştir. MÖ 497-496 yıllarında Persler; İon Ayaklanması sırasında üç defa Karlar'la savaşmıştır. Antik kaynaklara göre üçüncü çarpışma Pedasa yolunda olmuştur. Herodotos'un verdiği bilgilere göre Miletos'u ele geçirmeyi başaran Persler; MÖ 494 yılında [Bean 1976:682]; Miletos ovasını ve çevresini kendi sınırlarına geçirirken; dağlık bölgeleri Pedasalılar'a vermiştir. MÖ 3-2. yüzyıla ait Miletos yazıtlarında; Miletos yakınlarında Pedasa ya da Pidasa adlı bir kent olduğu anlaşılmaktadır [Varinlioğlu 1993-213-314]. MÖ 182'de sympoliteia anlaşması gereğince Miletos'a bağlanmıştır [Bean 1976:682]. Pedasa ya da Pidasalılar'ın ismi; Atina Vergi Listeleri'nde geçmektedir. Vergi listelerini yayımlayanlara göre vergi listesinde adı geçen Pedasalılar'ın Miletos yakınındaki Pedasalılar olması gerekir. Şu halde Karia Bölgesi'nde üç tane Pedasa kentinden söz edilebilir. Birçok araştırmacı (Newton; Paton; Myres; Maiuri; Robert; Bean; Cook ve Radt) Herodotos ve Strabon'un bahsettiği Pedasa'nın bugünkü Gökçeler'de olduğu konusunda hemfikirdir. Persler'in yenilgiye uğradığı Pedasa'nın; Kiepert ve Paton tarafından; ilk önce Karacahisar olduğu düşünülmüş; sonradan Robert tarafından bulunan bir yazıt sayesinde Hydissos olduğu anlaşılmıştır. Bunun üzerine Grion Dağı'ndaki Leleg surlarının Persler'in yenildiği Pedasa olduğu görüşü benimsenmiştir [Varinlioğlu 1993:213-214]. |
| Araştırma ve Kazı: 1991 ve 1993 yıllarında Varinlioğlu yüzey araştırması yapmıştır. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: Yerleşme; ikiz tepe üzerine kuruludur. Malzeme olarak yerli kaya kullanılmış; düzensiz; irili ufaklı taşlarla duvarlar inşa edilmiştir [Varinlioğlu 1993:215]. Antik kaynakların verdiği bilgiler ve kalıntıların yer aldığı coğrafi konum buranın Pedasa Antik Kenti olduğuna işaret etmektedir. Ancak sikke ve yazıtların eksikliği kesin sonuç çıkarmayı imkansızlaşmaktadır [Varinlioğlu 1993:215]. Stratonikeia'nın hemen yakınındadır. Klasik Dönem'e ait olduğu düşünülen kısa duvarlar ve bir burç vardır. Stratonikeia'dan daha eski bir yerleşme olduğu düşünülmektedir. Lagina'dan gelen ve Karia'nın kalbine giden yola hakim bir konumda olması; Herodotos'un Persler'le yapılan üçüncü savaşta Persler'in Pedasa yakınlarında yenildiklerini ve Strabon'un Stratonikeia yakınında Pedason adlı bir kent olduğunu bildirmeleri göz önünde bulundurulduğunda burasının; yani Değirmentepe'nin Pedasa Antik Kenti olduğu düşünülmüştür [Varinlioğlu 1995:26]. |
| Yorum ve tarihleme: |
